زۆرینەی زلهێزە جیهانیەكان و زلهێزە هەرێمیەكان پڕۆژەی خۆیان هەبووە و هەیە بە ئامانجی زاڵبونی جیۆپۆلەتیكی لە ناوچەیەكی گرنگی جیهان ئەویش ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاستە، ئێران بە هیلالی شیعی، چین بە ڕێگای ئاوریشم، توركیا بە ڕێگای گەشەپێدان لە كەنداو و عێراقەوە، پڕؤژەی هەناردەی گازی قەتەری بۆ توركیا لە ڕێگەی ئوردون و سوریا، ئیسرائیل بە ڕێگای بەهارات لە هیندستانەوە… تازەترین پڕۆژە وەك پڕۆپۆزەڵێك لە میدیاوە باس دەكرێت پڕۆژەی ڕێڕەوەی داودە یان ممر داود David Corridor. ئەم پڕۆژانە هەندێكیان لە جێبەجێكردنان، هەندێكیان شكستیان هێناوە، هەندێكیان پلانن بۆ ئایندە.
پڕۆژەكە وەك ئاماژەی پێدەكرێت پڕۆژەیەكی ئیسرائیلیە كە ئامانجی جۆراوجۆری لە پشتەوەیە، بریتیە لە گەیاندنی سنوری ئیسرائیل لە باكورەوە بۆ سەر ڕوباری فورات لە ڕۆژئاوای كوردستان و پاشان هەرێمی كوردستان. ڕێڕەوەكە لە بەرزاییەكانی جۆلانەوە دەستپێدەكات و بە ناو پارێزگای قونەیتەرە و دەرعا و تێدەپەڕێت هەتا دەگاتە پارێزگای سوەیدای دروزنشین، لەوێشەوە بەهێڵێكی تەریب دەڕوات بە درێژایی سنوری ئوردون و سوریا هەتا دەگاتە ناوچەی تەنەف لە سێگۆشەی سنوری عێراق، ئوردن و سوریا، ئەو ناوچەیەش لە سەرەتای دەستپێكردنی ئاڵۆزیەكانی سوریاوە بنكەیەكی سەربازی ئەمریكی لێیە و هاوشان لەگەڵ ئەو بنكەیە ئەمریكیەكان هێزێكی سورییان دروست كردوە بە ناوی سوپای سوریای ئازاد كە ڕاهێنان، چەكداركردن، و پارەداركردنیان لەلایەن ئەمریكاوەیە. پاشان لەوێشەوە بە درێژایی سنوری هاوبەشی ئوردون و عێراقدا دەڕوات بە تەنیشت ناوچەی قائیم هەتا دەگاتە ئەلبوكەمال و بۆسەر ڕوباری فورات لەوێشەوە دەست دەداتە ناوچەكانی ژێر دەسەڵاتی هەسەدە.
ئەم پڕۆژەیە، لەلایەن توركیا و ئێران و عەرەبەكانەوە وەك مۆتەكە دەبینرێت و خەوی لەچاو زڕاندون، توركەكان گاهێگ بە چاو سوركردنەوە، گاهێك بە ناوی ئاشتی و چارەسەری سەرقاڵی دڵدانەوەی كوردن بۆ دوركەوتنەوە لەو پڕۆژەیە و لەناوبردنی دەرفەتەكە، فارسەكان، كە برینی شكستەكەیان لە سوریا هێشتا بە سوێیە، دەیانەوێت فاكتەری كوردی لە دژی توركیا بەكاربهێنن بۆ هاتنە ناوەوە بۆ سوریا و جێپێ لێژكردنی توركەكان، بەڵام لەلایەكی دیكەوە نایەنەوێت كورد ئەوەندە بەهێزبێت دەستی بگاتە دوژمنە سەرسەختەكەی كە ئیسرائیلە و ئیسرائیلش ڕاستەوخۆ بگاتە سەر سنورەكانی. عەرەبە قەومی و ئیسلامیە سیاسیەكان بە هەمان شێوە بە پلانی ئیسرائیلی دادەنێن بۆ لەتكردنی جیهانی ئیسلام و هێنانە كایەی خەونی لەمێژینەی دروستكردنی دەوڵەتی ئیسرائیل لە نیلەوە بۆ فورات. لەم چەند ڕۆژە سەركردەی باڵای شیعە لە عێراق قەیس خەزعەلی هۆشداری لە
مەترسیەكانی ئەو پڕۆژەیەدا.
ئەگەرچی هەتا ئێستا ئیسرائیلیەكان بە ڕوونی و بەڕەسمی ئاماژەیان بەو پڕۆژەیە نەكردوە، بەڵام جوڵەكان لەسەر زەوی دەرخەری قۆناغەكانی بەرەو پێشچونی پڕۆژەكەن، ئامانجەكانی ئیسرائیل بریتین لەم خاڵانەی خوارەوە:
1. بڕینی دەستی ئێران و پرۆكسیەكانی بۆ هەتا هەتایە نەگاتە سنورەكانی ئیسرائیل.
2. دروستكردنی ڕێڕەوێك تاوەكو لێیەوە سەرچاوەی وزەی هەرزانی وەك نەوت و گاز بۆ ناوخۆی ئیسرائیل بگوازێتەوە.
3. ڕێڕەوەكە ببێتە شاڕێیەكی بازرگانی كاڵا و ئاڵوگۆڕی خۆراك و كەرەستەی پیشەسازی.
4. لە سۆنگەی گۆڕانەكانی كەش و هەواو كەمی سەرچاوەكانی ئاو، گواستنەوەی ئاوی شیرینی فورات بۆ ئیسرائیل.
5. لە هەمووی گرنگتر، فاكتەری دینییە، ئیسرائیلیەكان ئەوە وەك بەدیهێنانی بەڵێنی تەورات دەبینن كە تێێدا سەرزەمینی مەوعود Promised Land دێتە دی. خودی ناونانی پڕۆژەكەش بە ناوی پێغەمبەر داودە كە بونیادنەری دەوڵەتی گەورەی جولەكە بووە بە بڕوای ئەوان.
ئایا ئەمە دەرفەتێكە بۆ گەلی كورد؟
بەدڵنیایەوە بەڵێ، ئەگەر وەك گەلانی دیكە كورد بیر لە بەرژەوەندی نیشتیمانی (كە نیەتی، لانی كەم كوردی عێراق) و ئایندەسازی بكاتەوە، ئەو دەرفەتێكە بۆ دەرچون لە چەقبەستویی و نەبونی دەرفەت بۆ گەشتن بە دەریاكان، چونكە هەمومان بیرمانە لە كاتی ڕێفراندۆم، ئەردۆگان بە ئاشكرا كوردی بەگەمژە دانا و وتی هەموو ژیانیان پەیوەستە بە بۆریەكی نەوتەوە كە قوفڵەكەی بەدەستی منە، هەروەها عێراق و ئێران هەمیشە دروستبونی كیانی كوردیان بە خەون داناوە چونكە بە گوتەی ئەوان كوردستانی سەربەخۆ، چەقبەستوو دەبێـت و لە ناو شاخەكاندا گیردەخۆن و دادەبڕێن لە جیهانی دەرەوە. لە لایەكی دیكەوە، بۆیەكەمجار كورد ناچار نابێـت هەمیشە وابەستەی یەكێك لە دەوڵەتە دراوسێكان بێـت، ئەگەرچی سەربەخۆش نەبێت، بەڵام تاڕادەیەك لە دیوی عێراق و سوریا جۆرێك لە سەربەخۆیی لە چوراچێوەی سنوری ئەو دوو وڵاتە دەستەبەر دەكات.
مەترسیەكان چین؟
ئیسرائیل دەوڵەتێكی دوژمنكارە، بە ئاشكرا كۆمەڵكوژی خەڵكی بێدیفاعی غەززە دەكات، وێنەیەكی خراپی هەیە، بۆیە لە ئێستادا ئەو كارە، كورد وەك دوژمن و نۆكەری جولەكە و زایۆنیزم بە تایبەت لەلایەن میدیای عەرەبی و توركیەوە لە قەڵەم دەدرێت. لە كاتێكدا كە حەماس داوای پشتیوانی گەلانی مسوڵمان دەكات، لەولاوە میدیای ئەلجەزیرە ماركێتینگ بۆ ئازارەكانی خەڵك دەكات، لەلایەكی دیكەوە سوپای قەتەر لە ڕێزی ئەو سوپایانەیە كە لەگەڵ ئیسرائیل مانۆڕی سەربازی لە دەریای ناوەڕاست لەگەڵ ئیسرائیل ئەنجام دەدەن. ئایا ئێمەی كورد لەمە تێدەگەین؟ بەڕای من زۆر قورسە، چونكە ئێمە گەلێكی سادە، دڵپاك، بەسۆز، ئایندارێكی پەرۆشبووین بەدرێژایی مێژوو، ئەوەش وایكردوە گەلانی دیكە بە فڕوفێڵ ئیسغلالمان بكەن و بەكارمان بهێنن، ئەوان بوونە ئیمپراتۆریا، ئێمەش قەرەچ و كۆچەریی و دواكەوتوو.
لە كۆتاییدا، وەختێك ئەبوبەكر جۆلانی لە پڕ دەبێتە ئەحمەد شەرع و دەبێتە سەرۆكی سوریا، خۆی دەستور دەنوسێتەوە، خۆی سەرۆكی هەر سێ دەسەڵاتی یاسادانان و جێبەجێكردن و دادوەریییە، هیچ پڕۆژەیەكی بۆ چارەسەری كورد لە ئایندەی سوریا پێنیە بۆ ئەوەش فەرمان لە دەرەوە وەردەگرێـت، چما كورد دەبێـت دەستەوسان دانیشێت هەتا ئەو چەقۆكەی تیژ دەكات و دەگاتە ملی؟
یان لە عێراق كە موچە نادات و پاشەكشە لە فیدراڵی دەكات بەردەوام، ئایا نابێت بیر لە بەدیل بكرێتەوە؟
